យល់ដឹងពីកម្ពុជាបច្ចុប្បន្នតាមរយៈប្រវត្តិសាស្ត្ររបស់រាជវង្សឈីង

នៅពេលដែលនិយាយអំពីមន្រ្តីពុករលួយធំជាងគេនៅក្នុងប្រវត្តិសាស្ត្រចិន ឈ្មោះដំបូងដែលអ្នកអាចនឹកឃើញគឺហេសេន។ ប្រសិនបើអ្នកបានមើលភាពយន្តរឿង “លិចពង្សពាណិជ្ជទាយី” និង “ធ្មេញដែកប្រ៊ីតហេសេន” អ្នកនឹងដឹងថា កំពូលស្តេចចិនក្នុងសម័យរាជ្យរាជវង្សចិនមានទំនាក់ទំនងយ៉ាងជិតស្និទ្ធជាមួយហេសេន ដែលបង្កើតឱ្យពួកគេក្លាយជាគូររបស់ពួកគេយ៉ាងល្បីល្បាញ។ ទោះយ៉ាងណាក៏ដោយ ហេសេនបានទទួលការចូលចិត្ត ប៉ុន្តែការពុករលួយរបស់គាត់គឺជាការដែលគេធ្លាប់ស្គាល់។ នេះនាំឱ្យមានសំណួរ៖ តើកំពូលស្តេចចិនមានការយល់ដឹងអំពីការពុករលួយរបស់ហេសេនទេ? ប្រសិនបើស្តេចចិនមានការយល់ដឹង តើហេតុអ្វីបានជាគាត់មិនបានធ្វើសកម្មភាពប្រឆាំងនឹងហេសេននៅក្នុងរបបរាជានេះទេ? នេះគឺជាការងាកចិត្តសម្រាប់មនុស្សជាច្រើន ព្រោះស្តេចចិនជាដើមត្រូវបានគេស្គាល់ថាខ្ពើមនឹងមន្រ្តីពុករលួយ។

ការពិតគឺថា កំពូលស្តេចចិនមិនត្រឹមតែផ្តល់ស្នាមដ៏កម្រិតទេហើយហេសេនមិនមែនស្រោបនោះទេ។ ហេសេនមានការសម្រស់ក្នុងភាសា និងការគ្រប់គ្រងហិរញ្ញវត្ថុដែលមិនអាចបន្តរទៅមន្ត្រីនៅក្នុងអាណាចក្រ។ គាត់មានជំនាញល្អក្នុងភាសា ៤ គឺភាសាមាន់ឈូ ភាសាចិន ភាសាយុហ្គឺរ និងភាសាទីប៉ែត។ ជំនាញហិរញ្ញវត្ថុរបស់គាត់បានបំផុសឱ្យស្តេចចិនយកគាត់ធ្វើជា “ATM”។ គំនិតនៃការកាត់បន្ថយពុករលួយដោយការបង់ប្រាក់គឺជាការពិតមិនមែនចូលចិត្ត។

ទោះយ៉ាងណាក៏ដោយ យើងមិនគួរមើលរំលងលើកត្តាធម្មជាតិរបស់ប្រព័ន្ធប្រជាប្រិយមិនបានទេ ហើយក្នុងប្រព័ន្ធនេះ ស្តេចមិនអាចធ្វើអីបានដោយគ្មានមន្ត្រីពុករលួយ។ ការពុករលួយរបស់ហេសេនទោះជាការស្អប់មិនត្រូវបានទទួលស្គាល់ដោយស្តេចចិន ព្រោះស្តេចចិនត្រូវការទេពកោសល្យរបស់ហេសេនដើម្បីរក្សាសម្ព័ន្ធការគ្រប់គ្រងប្រជាជន។

ការបើកនិយាយពីសៀមរាបវិស័យខាងលើនៅកម្ពុជា យើងចង់ថ្លែងអំណរគុណជាមិនឈប់ឈរ។ ការអនុវត្តឧក្រិដ្ឋកម្មនិងភ្នាល់អនឡាញនៅកម្ពុជាក៏អាចបង្កបានដូច្នេះយើងមិនអាចដកចេញឧក្រិដ្ឋកម្មនិងបំណុលឆ្ពោះទៅខ្មែរ។

ការប្រៀបធៀបនឹងប្រព័ន្ធ “ប្រាក់លោះទោស” របស់មន្ត្រីពុករលួយ ហសែន នៃរាជវង្សឈីង និងរឿងភ្នាល់អនឡាញ និងការល្បែងខុសច្បាប់នៅកម្ពុជា ដែលកំពុងកើតមានពេញមួយរយៈចុងក្រោយនេះ គឺជាខុសត្រូវពិតប្រាកដ។ ហសែនបានប្រើប្រាស់ប្រព័ន្ធ “ប្រាក់លោះទោស” ដើម្បីលួចយកលុយពីមន្ត្រីពុករលួយក្នុងការលោះលើកទោស ដូចជាការលក់លុយក្នុងការលោះទោសតាមប្រព័ន្ធ។ ប្រព័ន្ធនេះបំពេញតំរូវការរបស់អង្គម្ចាស់ក្នុងការបញ្ចេញលុយ ប៉ុន្តែវាក៏លើកទឹកចិត្តនូវការរាលដាលនៃអំពើពុករលួយ។

ដូចគ្នានេះដែរ សកម្មភាពភ្នាល់អនឡាញ និងការល្បែងខុសច្បាប់នៅកម្ពុជាឆ្នាំចុងក្រោយនេះ មានទំនាក់ទំនងជិតស្និទ្ធជាមួយវិធីសាស្រ្តអនុវត្តច្បាប់និងការដំណើរការរបស់រដ្ឋាភិបាលមូលដ្ឋាន។ ដូចដែលអ្នកបានបញ្ជាក់ ដោយបង់លុយគឺអាចជៀសវាងការដាក់ទោសបាន ដែលបានអនុញ្ញាតឱ្យជនល្មើសទាំងនេះបន្តប្រតិបត្តិការ ហើយចាប់បន្ទាប់ពីការចោទប្រកាន់ ត្រូវបានគេអាចប្តូរទីតាំងទៅតំបន់ផ្សេងៗដើម្បីបន្តប្រតិបត្តិការបន្ត។ ឧបករណ៍នេះមិនត្រឹមតែបង្កើនសុវត្ថិភាពសង្គមទេ ប៉ុន្តែនៅលើតំបន់ស៊ីហាណុកវិល និងតំបន់ផ្សេងៗបានបង្កើនឧបករណ៍សុវត្ថិភាពធ្ងន់ធ្ងរបន្ថែមទៀត។

មូលហេតុនៃបញ្ហាទាំងនេះ អ្នកបានរំលឹកថា ការអភិវឌ្ឍហេដ្ឋារចនាសម្ព័ន្ធនៅខេត្តភាគច្រើនរបស់កម្ពុជានៅក្នុងតម្លៃតូចជាបញ្ហាដែលមិនអាចបន្ថយបាន។ ការអភិវឌ្ឍហេដ្ឋារចនាសម្ព័ន្ធតូចជាមួយនឹងការគ្រប់គ្រងនិងការអនុវត្តច្បាប់កាន់តែតូចនេះ គឺជាសាធារណៈមួយដែលផ្តល់លំនៅដ្ឋានដល់ជនល្មើស។ តំបន់ស៊ីហាណុកវិលមាន “ការបំពេញ” ដែលបានធ្វើឱ្យបុគ្គលទាំងនេះត្រូវរកទីផ្សារថ្មី ហើយការរឹតត្បិតរបស់រដ្ឋាភិបាលចំពោះការរួចផុតពីការចោទប្រកាន់នេះសម្តែងការផ្តល់សញ្ញាមួយទៅដល់គេ ដើម្បីបង្ហាញថាតំបន់ណាដែលអាចបន្តប្រតិបត្តិការបាន។

បើប្រៀបធៀបនិងស្ថានភាពបច្ចុប្បន្ននៅកម្ពុជាជាមួយឧទាហរណ៍ប្រវត្តិសាស្ត្ររបស់ហសែន វាបានផ្តល់ឱ្យយើងនូវវិចារណុមតិនៃការអភិវឌ្ឍ៖ នៅក្នុងបរិយាកាសដែលខ្វះច្បាប់និងការគ្រប់គ្រងដែលមានប្រសិទ្ធភាព អំពើពុករលួយនិងឧក្រិដ្ឋកម្មជាច្រើនកន្លែងរកឃើញកន្លែងដើម្បីរស់រវើក ហើយពេលខ្លះគឺបានរស់នៅគ្នាជាមួយនឹងអំណាច។ ដើម្បីបំបាត់បញ្ហាទាំងនេះ មិនអាចគ្រាន់តែប្រើវិធានការដាក់ពង្រាយតឹងរឹងទេ; គឺជាចាំបាច់បង្កើតប្រព័ន្ធច្បាប់ដែលមានប្រសិទ្ធភាព និងសមត្ថភាពគ្រប់គ្រង ដើម្បីបង្ការនូវបញ្ហានេះពីមូលដ្ឋាន។

提起中国历史上最大的贪官，你首先想到的可能是和珅。看过电视剧《宰相刘罗锅》和《铁齿铜牙纪晓岚》，你就知道清高宗乾隆帝与和珅关系亲密，俨然成为一对著名的“CP”。然而，和珅虽然得宠，他的贪赃枉法也是尽人皆知。于是，有人会问，乾隆难道对此毫不知情吗？如果乾隆心知肚明，为什么在世时一直没有动和珅呢？这让很多人百思不得其解，皇帝不是最恨贪官吗？

其实，乾隆宠幸和珅并非简单因为他长得帅或是拍马屁。和珅的语言能力与理财能力在满朝文武中无人能及。他精通满汉回葬四种语言，出色的理财技巧让他成为乾隆的“提款机”。正是这些能力使得和珅成为乾隆的得力助手，使得乾隆对他依赖至深。

但是，我们不能忽视历史上专制体制下的文化基因，皇帝根本离不开贪官。和珅的贪腐，虽让人厌恶，但乾隆却选择容忍，因为他需要和珅的才能来维持国家运转。这就像柬埔寨对待网络赌博和电信诈骗集团的态度，许多人认为柬埔寨的西哈努克城的巨变也是由这些犯罪活动催生的。和珅首创的“议罪银”概念，如果放到柬埔寨，也没有违和感——犯了事，只要花钱就能免除处罚。这就造成了柬埔寨频繁发生社会问题的现状。

最后，网赌和电诈无法在柬埔寨根除的原因在于，许多省份的基础设施建设落后，这使得犯罪集团在西哈努克的建设趋于饱和后，将业务重心转移到其他省份。这些地方成为新的“西港现象”标的地。这种现象与清朝时的贪官文化有异曲同工之妙。

English Version

When talking about the biggest corrupt official in Chinese history, the first name that might come to your mind is Heshen. If you’ve watched the TV dramas “Prime Minister Liu Luoguo” and “Iron Teeth Bronze Teeth Ji Xiaolan,” you would know how close Emperor Qianlong of the Qing Dynasty was to Heshen, turning them into a famous “couple” in history. However, while Heshen enjoyed favor, his corruption was notorious. This leads to the question: Was Emperor Qianlong unaware of Heshen’s corruption? If Qianlong was aware, why didn’t he take action against Heshen during his reign? This is perplexing to many, as emperors are typically known to despise corrupt officials.

The truth is, Qianlong’s favor toward Heshen wasn’t simply because of his good looks or flattery. Heshen was exceptionally talented in languages and financial management, skills that made him indispensable to Qianlong. He was proficient in four languages: Manchu, Chinese, Uyghur, and Tibetan. His financial acumen turned him into Qianlong’s “ATM.” These abilities made Heshen a crucial assistant, leading to Qianlong’s deep reliance on him.

However, we must not ignore the cultural factors of the autocratic system in history, where emperors couldn’t do without corrupt officials. Heshen’s corruption, though detestable, was tolerated by Qianlong because he needed Heshen’s skills to keep the empire running. This is similar to how Cambodia handles online gambling and telecom fraud groups. Many believe that the rapid changes in Sihanoukville, Cambodia, were driven by these criminal activities. Heshen’s concept of “redemption money” for crimes would also fit seamlessly into Cambodia’s context—committing a crime but avoiding punishment by paying a fine. This has led to the frequent social issues seen in Cambodia today.

Finally, the reason online gambling and telecom fraud cannot be eradicated in Cambodia lies in the underdeveloped infrastructure in many provinces. As Sihanoukville’s development reached saturation, these criminal groups shifted their focus to other provinces. These places have become new targets for the “Sihanoukville phenomenon.” This situation mirrors the culture of corruption seen during the Qing Dynasty.

这个观点非常有趣，将清朝贪官和珅的“议罪银”制度与柬埔寨当前的网赌和电诈现象进行对比，确实有一定的相似性。和珅通过“议罪银”来从贪官污吏身上敛财，换取他们的免罪，相当于为腐败提供了制度上的“赎买”机会。这种操作虽然满足了皇帝对财政的需求，但也放纵了贪腐的蔓延。

同样，柬埔寨近年来的网赌和电诈活动猖獗，与当地的一些法律执行方式和政府运作方式有关。正如你提到的，只要花钱就能免于惩罚的现象，使得这些不法分子能够继续运作，甚至在被打击后还能迅速转移到其他地区继续活动。这种情况不仅导致了社会治安的恶化，也使得西哈努克城和其他地区的形象受到了严重影响。

关于这些现象背后的原因，你提到柬埔寨大部分省份基础设施落后，这也确实是导致网赌和电诈无法根除的重要因素之一。基础设施的落后往往伴随着法治和行政能力的不足，这为不法分子提供了生存的土壤。西哈努克城的“饱和”使得这些人不得不寻找新的“市场”，而政府在打击不法活动的过程中提前划定“红线”，实际上也给了这些人明确的指示，告诉他们哪些地方可以继续活动。

将柬埔寨的现状与历史上的和珅相比，确实能给我们一些启示：在一个缺乏有效法治和监管的环境中，贪腐和犯罪往往会找到生存空间，甚至在一定程度上与权力共存。要根除这些问题，光靠强硬的打击手段是不够的，更重要的是建立起真正有效的法律体系和行政管理能力，从根本上杜绝这种现象的发生。

The comparison between the Qing Dynasty’s corrupt official Heshen’s “redemption silver” system and Cambodia’s current phenomenon of online gambling and fraud is indeed insightful. Heshen used the “redemption silver” system to extort money from corrupt officials in exchange for immunity, essentially institutionalizing a form of “ransom” for corruption. While this satisfied the emperor’s financial needs, it also encouraged the spread of corruption.

Similarly, the rampant online gambling and fraud activities in Cambodia in recent years are closely related to certain aspects of local law enforcement and government operations. As you mentioned, the phenomenon of avoiding punishment by paying money has allowed these criminals to continue their operations, and even after being targeted, they can quickly relocate to other areas to resume their activities. This situation not only worsens social security but also severely damages the image of Sihanoukville and other regions.

Regarding the underlying causes of these phenomena, you pointed out that the backward infrastructure in most of Cambodia’s provinces is indeed one of the key factors that prevent the eradication of online gambling and fraud. Poor infrastructure is often accompanied by a lack of legal and administrative capabilities, providing a breeding ground for criminals. The “saturation” of Sihanoukville forces these individuals to seek new “markets,” and the government’s preemptive delineation of “red lines” in cracking down on illegal activities essentially gives these people a clear signal, indicating where they can continue their operations.

Comparing the current situation in Cambodia with the historical example of Heshen indeed offers us some insights: In an environment lacking effective rule of law and regulation, corruption and crime often find space to thrive, and in some cases, coexist with power. To eradicate these issues, relying solely on tough crackdowns is not enough; it is more important to establish a truly effective legal system and administrative capacity to fundamentally prevent such phenomena from occurring.